In 1914 werd de allereerste landelijke cao afgesloten. Net als nu, behartigde ook deze eerste cao gedeelde belangen van werkgevers en werknemers, en zorgde voor rust op de arbeidsmarkt. Een arbeidsmarkt die met zijn dagloners niet eens zoveel anders was dan de huidige flexibele arbeidsmarkt. Maar heeft de cao een eeuw later haar beste tijd gehad? In de bouwsector heeft het er alle schijn van. De onderhandelingen over de bouw-cao gaan stroef en de meningen zijn sterk verdeeld. Maxime Verhagen, voorzitter van belangenvereniging Bouwend Nederland, en Piet Fortuin, vicevoorzitter van vakbond CNV Vakmensen, geven hun visie.
De huidige bouw-cao past niet meer bij deze tijd. De cao is te duur en weinig flexibel. Dat vindt belangenvereniging Bouwend Nederland. Om in de toekomst concurrerend te blijven, wil de vereniging daarom hervorming van de cao. Voorzitter Maxime Verhagen licht toe.
Een moderne bouw-cao is noodzakelijk
“Er moet een nieuwe, gemoderniseerde bouw-cao komen. Eén die perspectief biedt aan de werknemers en die zorgt voor gezonde groei. Met marges van gemiddeld nog geen 1 procent kunnen bedrijven zich de huidige cao gewoon niet permitteren. Gevolg is dat er geen bouwvakker meer in vaste dienst wordt aangenomen en dat de sector verder leegloopt. De afgelopen jaren daalde het aantal werknemers onder de bouw-cao al met 70.000 tot ongeveer 100.000 en die leegloop stopt nog niet. Ik geloof niet in een sector die hoofdzakelijk met zzp’ers werkt. Niet dat er iets mis is met zzp’ers, maar bouwbedrijven moeten niet gedwongen worden om met hen te werken. En dat is wel wat er onder de huidige bouw-cao gebeurt. Vakbonden verwijten werkgevers, dat zij de cao helemaal niet willen vernieuwen, maar alleen maar verslechteren ten gunste van de portemonnee van aannemers. Dat is onzin. Net als wij, willen ook zij helemaal niet af van de bouw-cao, maar wel van een sléchte bouw-cao. We zijn het eens dat een cao noodzakelijk is zodat werknemers weten waar zij aan toe zijn. En een cao bidet werkgevers ook een level playing field zodat concurrentie op arbeidsvoorwaarden wordt voorkomen. Ik denk dat de bonden zich vooral moeten afvragen of zij de belangen van de werknemers in de bouw wel goed behartigen. Ja, voor hun eigen leden komen ze wel op, maar geldt dat ook voor de rest? Ik denk het niet. Met onze voorstellen zijn jongeren beter af. Wij pleiten voor meer loon en een betere loopbaanbegeleiding.
De markt verandert, de bouw-cao moet meeveranderen
Goede arbeidsomstandigheden, mogelijkheden voor her- om- en bijscholing en gezondheid bevorderende maatregelen dragen ertoe bij dat werknemers langer actief aan het arbeidsproces kunnen deelnemen. Hier zijn werknemers en werkgevers meer mee gediend dan allerlei ontziemaatregelen die, veelal voor een beperkte periode en voor een beperkte groep, inactiviteit juist belonen. Onze inzet is dan ook om geld voor inactiviteit te gebruiken voor activerend beleid, bijvoorbeeld in de vorm van een persoonlijk ontwikkelingsbudget. Daarnaast pleiten we voor het verbeteren van de efficiency en de effectiviteit van bestaande maatregelen en voor meer flexibiliteit. Werk verschuift steeds vaker naar arbeidstijden buiten het reguliere arbeidspatroon en dat wordt onder de huidige cao erg duur betaald. Terwijl werkgevers en werknemers ook gewoon in onderling overleg maatwerkafspraken zouden kunnen maken? Meer interne flexibiliteit vermindert immers de behoefte aan externe flexibiliteit. Kortom, de markt verandert, de sector verandert en dus moet de cao mee veranderen. Het is tijd voor vernieuwing en dat vraagt om een andere, open mentaliteit. Ook in de bouw.”
Moderniseren of versoberen?
Werkgevers zetten de bouw-cao onder druk. En volgens Piet Fortuin, vicevoorzitter van de vakbond CNV Vakmensen, laten ze aan de onderhandelingstafel vooral spierballengedrag zien. Niet nodig, vindt hij, want ook de vakbonden willen een modernere bouw-cao. Modern én fatsoenlijk.
“Werkgevers roepen dat zij de cao willen moderniseren, maar ze bedoelen dat ze de cao willen versoberen. Het moet allemaal vooral goedkoper, dat blijkt wel uit hun eisen: vakantiegeld afschaffen, vrije dagen verminderen, vergoedingen beperken. Wij zien ook dat de cao niet meer aansluit bij de huidige situatie. De bouwsector is de afgelopen dertig jaar veranderd en dat vraagt om aanpassingen. Maar wel in alle redelijkheid en met oog voor de toekomst. De komende jaren krijgen we te maken met een enorme vergrijzingsgolf. We zullen er dus óók voor moeten zorgen dat de bouw een aantrekkelijke sector blijft voor jonge mensen. Het prijsvechten van nu, draagt daar niet aan bij. Om jongeren geïnteresseerd te maken in de bouwsector, is het belangrijk dat zij weten waar ze aan toe zijn als ze voor een baan in de bouw kiezen. Een goede cao biedt zekerheid. Voor werknemers maar ook voor werkgevers. Dat het nog steeds niet goed gaat in de bouwsector, is vervelend en verdient zeker onze aandacht. Maar versoberen van de cao is niet de oplossing. In de strijd om de gunsten van opdrachtgevers, zie je dat op veel bouwplaatsen een ware ratrace is ontstaan om de goedkoopste krachten. Terwijl het zou moeten gaan om de béste krachten: goed opgeleide en ervaren vakmensen, die verzekerd zijn van een passende loonontwikkeling, maatregelen die hen helpen om de hogere pensioenleeftijd in gezondheid te halen en een fatsoenlijk pensioen. Een goede cao regelt dit. Een geode cao gaat uiteraard ook met haar tijd mee. En dus staan we zeker open voor het maken van afspraken over flexibelere arbeidstijden die passen bij de huidige 24-uurseconomie, bijvoorbeeld. En we willen ook afspraken maken op bedrijfsniveau om maatwerk te kunnen leveren. Waar het ons om gaat is dat de rechten van werknemers altijd het uitgangspunt moeten zijn van de cao, en niet de portemonnee van de werkgever. En laat ik nogmaals benadrukken dat de cao een van de krachtigste instrumenten is van de Nederlandse economie. Nederland kent weinig stakingsdagen ten opzichte van andere Europese landen en dat komt omdat een goede cao scheve arbeidsverhoudingen voorkomt en zorgt voor arbeidsrust.”
P.zine
Het bovenstaande artikel komt uit P.zine, de tweede editie van 2015. Klik hier om meer artikelen uit deze editie online te lezen. P.zine is een magazine voor de flexbranche, van Pay for People, dat sinds oktober 2013 elk kwartaal gratis wordt verspreid. Het magazine brengt op een toegankelijke manier marktontwikkelingen, kansen en bedreigingen onder de aandacht. Daarnaast voorziet het de lezer van achtergrondinformatie, opinies, tips & trucs.
Interesse?
P.zine wordt ieder kwartaal gratis per mail verzonden aan klanten en relaties van Pay for People. Heeft u interesse om P.zine gratis te ontvangen? Schrijf u hier in.
Suggesties of opmerkingen kunt u versturen naar info@payforpeople.nl t.a.v. P.zine.
